Jakie są to badania i dokładnie w jakim celu są tworzone?
Ostatnie dziesięciolecia spowodowały intensywny wzrost badań diagnostycznych zarówno elektrycznych jak i mechanicznych elementów maszyn elektrycznych. Z tego względu nastąpił rozwój metod zdobywania informacji z badań diagnostycznych, w celu oceny stanu technicznego urządzenia i umożliwienia na tej podstawie podejmowania działań dla zwiększenia jego trwałości, niezawodności i efektywności działania. Badania nieniszczące urządzeń i konstrukcji (badania NDT–Non Destructive Testing) stanowią grupę metod badawczych, które dostarczają informacji o własnościach materiału obiektu, nie wpływających w istotny sposób na jego właściwości strukturalne i powierzchniowe. Nadrzędnym celem prowadzenia badań nieniszczących jest przede wszystkim wykrywanie oraz ocena wad mających charakter nieciągłości materiału. Zastosowanie badań nieniszczących uzasadniają głównie względy bezpieczeństwa oraz aspekt ekonomiczny wystąpienia nieprzewidzianej awarii
Rodzaje badań nieniszczących
Badania nieniszczące najczęściej wykonywane są przy naprawach oraz modernizacji urządzeń, podlegających dozorowi technicznemu. Wyróżniamy następujące rodzaje metod badań nieniszczących elementów maszyn: - badania wizualne (VT), czyli oględziny zewnętrzne, - badania endoskopowe, - badania penetracyjne (PT), - badania magnetyczno-proszkowe (MT), - badania ultradźwiękowe (UT), - badania prądami wirowymi (ET), - radiografia przemysłowa (RT).
Badanie wizualne VT (visual testing) jest metodą wykorzystywaną najczęściej jako badanie wstępne w połączeniu z inną metodą nieniszczącą. Polega ona na bezpośrednim wykryciu i ocenie nieciągłości występujących na powierzchni obiektu. Badania endoskopowe pozwalają wykryć usterki spowodowane wadami kształtu, odstępstwami wymiarowymi, nieciągłościami powierzchni czy uszkodzeniami eksploatacyjnymi. Badania penetracyjne są prostą i szybką metodą pozwalającą na wykrywanie nieciągłości powierzchniowych o szerokościach od 10-6m, takich jak pęknięcia zmęczeniowe, pęknięcia szlifierskie, porowatości, rozwarstwienia, wżery, pęknięcia powstałe po kuciu lub po walcowaniu. Natomiast badania ultradźwiękowe polegają na wprowadzaniu fal ultradźwiękowych do obiektu, które są odbijane przez nieciągłości, uginane i rozpraszane na krawędziach nieciągłości. Metoda ta pozwala wykrywać pęknięcia, zawalcowania, rozwarstwienia, porowatości, nieszczelności na wskroś i inne nieciągłości wewnątrz elementów.
Badania diagnostyczne elementów maszyn elektrycznych
Badania nieniszczące stanowią bardzo ważny element w utrzymaniu bezawaryjnej pracy układów napędowych. Dotyczy to wszystkich układów napędowych, nie tylko tych dużych np. turbozespoły. Małe napędy też często pełnią bardzo ważne i odpowiedzialne funkcje w różnych procesach produkcyjnych. Konieczne jest przeprowadzanie badań okresowych elementów najbardziej newralgicznych maszyn. Zaniedbanie badań okresowych bardzo często prowadzi do awarii, której skutki mogą mieć bardzo szalenie poważne konsekwencje.
Wnioski
Metody badań nieniszczących nieustannie są rozwijane i mają zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu. Ich szerokie zastosowanie wynika zarówno z potrzeby diagnozowania maszyn, utrzymania bezpieczeństwa, jak i niezawodności oraz gotowości technicznej na wymaganym poziomie. Nieniszczące badania urządzeń i konstrukcji (NDT) znajdują szerokie zastosowanie w wykrywaniu wad w elementach mechanicznych urządzeń. Najczęściej wykrywane są takie defekty jak pęknięcia otwarte lub wewnątrz elementów poddawanych działaniom sił np. zgniatających, rozciągających. Dotyczą również uszkodzeń bardzo często spowodowanych nieprawidłowym montażem, zdiagnozowanie wad kształtu na etapie produkcji oraz wykrywanie uszkodzeń wywołanych korozją urządzeń. W zależności od badanego elementu, jego przeznaczenia i budowy wykorzystujemy różne metody badań. Najchętniej i najczęściej stosowaną metodą są badania penetracyjne i ultradźwiękowe. Zalety stosowania tych metod to prostota, bezpieczeństwo oraz niskie koszty przeprowadzanych badań.
